NHẠC SỸ ĐOÀN CHUẨN

Live Show Hay/Địa điểm/NHẠC SỸ ĐOÀN CHUẨN

Sịnh năm: 15/06/1924

Mất: 15/11/2001

Quê quán: Hải Phòng

Nghề nghiệp: Nhạc sỹ

Tác phẩm: Ánh trăng mùa thu…

Đoàn Chuẩn (15 tháng 6, 1924 – 15 tháng 11, 2001) là một nghệ sĩ biểu diễn lục huyền cầm Hạ Uy Di, song được biết đến nhiều hơn cả như một nhạc sĩ Việt Nam với số lượng sáng tác ít ỏi nhưng đều trở thành những giai điệu thuộc nằm lòng của nhiều thế hệ.

Sinh ra trong một gia đình tư sản ở Hải Phòng, ông lớn lên ở Hà Nội và là nghệ sĩ chơi đàn ghi-ta Hawaii. Ông sáng tác ca khúc đầu tiên là “Ánh trăng mùa thu” vào năm 1947 tại làng Đống Năm, Đông Hưng, Thái Bình. Ca khúc này gắn với một kỷ niệm về làng Khuốc (đất Chèo).

Tất cả ca khúc của ông đều được ghi tên tác giả là “Đoàn Chuẩn-Từ Linh”. Thực ra Từ Linh (? – 1992) không trực tiếp tham gia sáng tác, nhưng Đoàn Chuẩn ghi tên chung hai người để tôn vinh người bạn tri âm của mình, tôn vinh tình bạn đã góp phần tạo cảm hứng nghệ thuật. Từ Linh tên thật là Hà Đình Thâu – một nhiếp ảnh gia. Cái tên chung mà người nhạc sĩ này đã chọn để sử dụng vẫn là một ẩn số đối với công chúng.

Đầu năm 2000, ông bị tai biến mạch máu não và hôn mê. Sau đó, ông tỉnh lại nhưng mất tiếng nói, chỉ có thể bút đàm cho đến lúc qua đời lúc 22 giờ, ngày 15 tháng 11 năm 2001.

Giai thoại và cuộc đời

Đoàn Chuẩn, theo lời kể của con trai là Đoàn Đính, nổi tiếng về tính cách phong lưu và hào hoa có thể so sánh như công tử Bạc Liêu ở miền Bắc Việt Nam thời bấy giờ.

Ông đã từng thuê rất nhiều ô để che nắng cho một trong hai chiếc Cadillac ở Việt Nam thời đó khi đi tắm biển ở Hải Phòng, diện tích ô che phủ bao nhiêu thì trả tiền bấy nhiêu. Cách ăn mặc của Đoàn Chuẩn cũng rất cầu kỳ: một ngày ông có thể thay vài bộ quần áo và hàng chục đôi giày; chỉ ăn tôm mới bắt 15 phút trước và đã được bóc nõn quấn mỡ kho.

Đoàn Chuẩn rất đa tình. Ông đã sáng tác tặng một người đẹp của miền Bắc lúc đó sáu bài hát trong khi với vợ mình, ông chỉ viết tặng bà vỏn vẹn hai bài. Thời trẻ, ông đã từng dành ba năm thuê người mỗi ngày mang một bông hồng đến tặng người con gái mà ông yêu.

Vợ chồng nhạc sỹ Đoàn Chuẩn

Về sau, gia cảnh của nhà Đoàn Chuẩn có phần giảm sút nhưng ông vẫn sống rất vui vẻ và hạnh phúc bên vợ mình.

Như người đời từng nhận xét “mỗi ca khúc của Đoàn Chuẩn đều khơi nguồn từ một cuộc tình”, với người vợ thân thương của mình, Đoàn Chuẩn cũng đã dành tặng ít nhất hai bài: Ca khúc “Đường về Việt Bắc” (còn có tên gọi “Tà áo tím”) và một ca khúc được phát hiện sau khi ông mất, ca khúc “Ánh trăng mùa thu” (hiện “nguyên mẫu” bài hát được nhiều người khẳng định không ai khác ngoài người vợ hiền thục của nhà nhạc sĩ). Tuy nhiên, cũng có người cho rằng như thế là chưa “công bằng”, khi mà có “bóng hồng” được nhạc sĩ viết tặng tới 6 bài. Về việc này, bà Đoàn Chuẩn có cách nhìn thật tinh tế, bao dung: “Ông nhà tôi lãng mạn, đa tình lắm. Có vậy ông mới viết được bài hát hay thế… Đời ông phóng khoáng. Nghe nhạc ông lúc nào tôi cũng ngạc nhiên – sao ông tài thế? Mỗi bài hát là một mối tình đi qua đời ông”.

Tác phẩm

Nhạc sĩ Đoàn Chuẩn là tác giả của tổng cộng mười tám ca khúc, và sáng tác của ông đề cập nhiều đến mùa thu. Tuy nhiên, ông tự nhận mình là “tay mơ” trong sáng tác nhạc và cả trong tình yêu. Có rất nhiều ca sĩ trình bày các sáng tác của Đoàn Chuẩn như Ngọc Bảo, Anh Ngọc, Ngọc Long, Mộc Lan, Thái Thanh, Lệ Thanh, Minh Hiếu, Lệ Thu, Khánh Ly, Mai Hương, Ánh Tuyết, … nhưng người hát hay nhất, nâng các sáng tác của Đoàn Chuẩn lên và thổi vào đó màu sắc của những tác phẩm cổ điển phải là NSND Lê Dung.

Được người đời biết nhiều từ ca khúc “Tình nghệ sĩ” viết năm 1948, sự nghiệp âm nhạc của Đoàn Chuẩn cơ bản dừng lại từ năm 1955. Sau này, vào thập niên 80, 90 (của thế kỷ trước), ông có sáng tác thêm một đôi bài, nhưng gần như chỉ gọi là “khởi động lại” đôi chút cho đỡ nhớ nghề. Mặc dù số lượng ca khúc Đoàn Chuẩn để lại rất ít, chưa đầy 20 bài, song quá nửa bài trong số ấy chỉ cần nhắc tên là bạn yêu âm nhạc đã cảm thấy xao xuyến, bởi đó là những bài hát vẫn vương vấn, quấn quít với lòng người, với tình yêu và mùa thu Hà Nội từ nhiều chục năm nay: “Thu quyến rũ”, “Gửi gió cho mây ngàn bay”, “Đường về Việt Bắc”, “Gửi người em gái”, “Cánh hoa duyên kiếp”, “Tà áo xanh”, “Vàng phai mấy lá”, “Chuyển bến”, “Lá đổ muôn chiều”… Một đồng nghiệp của Đoàn Chuẩn đã nhận xét chính xác rằng, Đoàn Chuẩn viết kỹ, trong những sáng tác ông đã cho công bố, không có bài dở. Có lẽ vì sự khó tính ấy mà có bài, phải đến khi nhạc sĩ qua đời, mọi người mới tìm ra?

Hà Nội đang mùa thu, nghe những câu hát đẹp đến nao lòng của Đoàn Chuẩn, có ai không cảm thấy một sự xốn xang, hoài niềm: “Anh mong chờ mùa thu/ Dìu thế nhân dần vào chốn thiên thai/ Và cánh chim ngập ngừng không muốn bay/ Mùa thu quyến rũ anh rồi”, hoặc “Mây bay về đây cuối trời/ Mưa rơi làm rung lá vàng…”, hoặc “Chiều nay sao dâng nhanh màu tím/ Và mây bay theo nhau về bến…”… Điều thật lạ là với những ca khúc mang đậm dấu ấn tình cảm riêng tư như thế này nhưng bao giờ cũng được ghi tên hai người (coi như đồng tác giả) là: Đoàn Chuẩn – Từ Linh.

Nhạc sỹ Đoàn Chuẩn và Từ Linh

Có thể nói, tình bạn giữa Đoàn Chuẩn và Từ Linh là một tình bạn mẫu mực. Chơi thân với nhau từ thời trai trẻ, khi cả hai tiền nong đều rất dư dả (hiện gia đình Từ Linh còn giữ được giấy mời xem phim của rạp Đại Đồng có ghi Giám đốc Đoàn Chuẩn và Phó giám đốc Từ Linh), cho đến khi Từ Linh ốm rồi tạ thế, Đoàn Chuẩn vẫn trước sau như một. Về chuyện này, một người con trai của Từ Linh đã kể: Trong suốt bốn tháng bố anh nằm liệt giường, sáng nào Đoàn Chuẩn cũng mang cháo sang cho bạn, rồi trò chuyện tới cả tiếng mới về. Hôm tang lễ Từ Linh, trong vòng hoa viếng bạn, thay vì hai chữ “vĩnh biệt”, Đoàn Chuẩn lại viết là “Tạm biệt Từ Linh”.

1. Ánh trăng mùa thu, 1947 (ca khúc đầu tiên)

2. Tình nghệ sĩ, 1948

3. Lá thư, 1948

4. Đường về Việt Bắc (hay Tà áo tím), 1949

5. Thu quyến rũ, 1950

6. Chuyển bến, 1951

7. Gửi gió cho mây ngàn bay, 1952

8. Cánh hoa duyên kiếp (hay Dạ lan hương), 1953

9. Lá đổ muôn chiều, 1954

10. Tà áo xanh (hay Dang dở), 1954-1955

11. Chiếc lá cuối cùng, 1955

12. Để có những chiều tắt nắng, 1955